این روزها اصطلاح هک رشد و خلق رشد را زیاد میشنویم. گاهی با خودمان فکر میکنیم، این هم یکی دیگر از آن اصطلاحات قلمبه و سلمبهای است که برای مدتی وِرد زبان همه میشود و بعد از مدتی، انگار نه انگار که وجود داشته است. البته حق هم داریم. دنیای استارتاپها و کسبوکارهای اینترنتی، دنیایی است که هر روز واژه، رویکرد یا مفهومی جدید را به شما معرفی میکنند و میگوید: بفرمایید، این هم انقلاب بعدی دنیای استارتاپ!
همهی ما این اصطلاحات را شنیدهایم و یکی دو بار هم به دامشان افتادهایم. گاهی اوقات یک تکنیک ساده بازاریابی را با همین کلمات دهان پُرکن به ما قالب کردهاند و گاهی اوقات، مشاوران و منتورهای دنیای استارتاپ با چنین کلماتی ما را مرعوب دانش و اطلاعات بهروز خود کردهاند.
با این حال، باید این را بدانید که هک رشد از آن دسته اصطلاحات نیست. هک رشد واقعاً وجود دارد و اگرچه در حوزههایی با بازاریابی همپوشانی پیدا میکند، اما علم مجزایی از فعالیتها و استراتژیهای بازاریابی دارد . اگر میخواهید بیشتر با هک رشد آشنا شوید و بدانید که چه وظایفی دارد تا پایان این مقاله با نمایندگی سامانه پیامکی پیام رسون همراه باشید .
هک رشد چیست ؟:
هک رشد (خلق رشد)، یعنی فرآیند آزمایش و تجربهی سریعِ شیوههای کارآمدِِ رشد کسبوکار در حوزههای بازاریابی و توسعهی محصول. هک رشد یا خلق رشد به مجموعهای از آزمایشها و اقدامات معمول بازاریابی گفته میشود که با هدف رشد دادن یک کسبوکار انجام میشوند.
این یک تعریف کتابی از ترجمه انگلیسی هک رشد بود . اما اگر بخواهیم با زبانی ساده و قابل فهم اکثریت ، هک رشد را تعریف کنیم باید گفت که هک رشد یعنی میانبر زدن از شیوههای معمول بازاریابی و جلب کاربر، به شیوههایی سریعتر، کارآمدتر و کمهزینهتر.
بیایید سری به تاریخچه هک رشد بزنیم .
تاریخچه هک رشد :
شان الیس در سال 2010 این مفهوک را ایجاد کرد آن هم زمانی که به چندین شرکت و استارتاپ کمک کرده بود در مدتی کوتاه، رشدی فوقالعاده را د رکسب و کارشان تجربه کنند. به همین دلیل هر کس که میخواست پایهی کاربران خودش را رشد دهد، به سراغ او میرفت. به این ترتیب، شان درصدی از سهام و مبلغی به عنوان دستمزد دریافت میکرد و آن استارتاپ را روی غلتک میانداخت. در واقع، او کسی بود که وارد یک استارتاپ میشد، رشد سریع آن را پایهریزی میکرد، ساختارها را درست میکرد، فرآیندها را به سمت رشد بیشتر هدفگذاری میکرد و طرز فکر استارتاپ را اصلاح میکرد. در نهایت هم کلید رشد را به کسی دیگر تحویل میداد و به سراغ استارتاپ بعدی میرفت. اما دقیقاً همینجا بود که مشکلات شروع میشد.
او در جستجوی جایگزینهای خودش به رزومههایی برمیخورد که اگرچه پربار و سرشار از تجربه بودند، اما آن چیزی که شان الیس به دنبالش بود را نداشتند. بیشتر متقاضیان مدارک بازاریابی و تجربههای گرانبهای بازاریابی داشتند، اما هنوز چیزی در این میان کم بود. حقیقت این بود که شان تردید داشت آنها بتوانند جایگزین او شوند و هدایت استارتاپ را به خوبی خودش کنترل کنند طوری که از مسیر رشد خارج نشود . او میدانست استراتژیهایی که برای خلق رشد سریع استفاده کرده است، چیزی نیست که در کتابهای درسی یا دورههای معتبر بازاریابی به بازاریابان آموزش داده شود.
شان میدانست که یک بازاریاب اگرچه حوزه تمرکزش در بازاریابی بسیار گسترده است و مجموعه مهارتهای به شدت ارزشمندی در اختیار دارد، اما اینها لزوما آن چیزی نیست که یک استارتاپ در مراحل اولیه فعالیت و حیات خود نیاز دارد. در مراحل اولیهی حیات یک استارتاپ شما به کسی که تیم بازاریابی را تشکیل دهد و مدیریت کند، فروشندگان خارج از شرکت را مدیریت کند یا حتی یک طرح بازاریابی استراتژیک برای دستیابی به اهداف شرکت تدوین کند، احتیاج ندارید. در ابتدای کار شما یک چیز و فقط یک چیز میخواهید: رشد!
شان، ابتدا با بازاریابها کار کرد اما آنچه او میخواست عملی نمیشد، این بود که در نهایت تصمیم گرفت عنوان آگهی شغلی مورد نظرش را طوری انتخاب کند که دقیقاً با کارکرد آن جایگاه شغلی، همخوانی داشته باشد. به این ترتیب اصطلاح هکر رشد متولد شد.
هکر رشد جایگزینی برای بازاریاب نیست. هکر رشد بهتر یا بدتر از بازاریاب هم نیست؛ بلکه عنوانی کاملاً متفاوت از بازاریاب است. خود شان الیس در خلاصهترین شکل، هکر رشد را تعریف کرده است
هکر رشد کسی است که فکر و ذکرش همهی حواس و تمرکزش متوجه رشد کسبوکار است.
هر تصمیمی که هکر رشد میگیرد در جهت ایجاد رشد است. هر استراتژی هر تاکتیک و هر طرحی که او پیاده میکند، همه و همه در گرو خلق رشد است . رشد ، خورشیدی است که هکر رشد در مداری همیشگی به دور آن میچرخد. البته بازاریابان سنتی هم به رشد اهمیت میدهند، اما نه به اندازهی یک هکر رشد.
هکر در اصطلاح هکر رشد به چه معناست؟
خود کلمهی هکر چند تعریف و معنای مختلف دارد که میتوان از آنها برای تعریف هکر رشد (Growth Hacker) استفاده کرد. هکر معمولاً به معنای شخصی است که با استفاده از هوش و پشتکار بالای خود میتواند از روشی غیرمعمول، به سامانهای دسترسی یابد. آنچه برای یک هکر مهم است، لزوماً نحوهی رسیدن به هدف نیست، بلکه خود رسیدن به هدف برای او اهمیت دارد. او به هر دری میزند تا هدفش را تحقق بخشد (حال چه از طریق استفاده از یک نرمافزار باشد، چه خرید یک API باشد یا صرف انرژی و وقت برای یافتن یک باگ در وبسایت).
آنچه در مفهوم هکر رشد باید مدنظر قرار دهیم همین نتیجهگرا بودن فرد است، نه فرآیندگرا بودن او. یعنی ممکن است هکر، حتی یک روش جدید برای رسیدن به هدفش ابداع کند. هکر رشد فقط میخواهد موجب رشد استارتاپ شود؛ بنابراین تمام روشهای ممکن را ارزیابی میکند تا بهینهترین، کمهزینهترین و سریعترین روش را شناسایی کند و با قدرت تمام به کار ببندد. حال اگر به نتیجه نرسید، ممکن است روشی مختص به خودش را ابداع کند؛ روشی که شاید فقط برای آن استارتاپ جواب بدهد.